Aktualności

Nerwiak Mortona

Nerwiak Mortona to schorzenie stopy, które często wywołuje uciążliwy ból, pieczenie oraz drętwienie w przedniej części stopy, szczególnie między trzecim a czwartym palcem. Choć nazwa sugeruje guz, w rzeczywistości jest to podrażnienie i zgrubienie nerwu podeszwowego wspólnego palców, co prowadzi do dolegliwości określanych również jako neuralgia Mortona.

Co to jest nerwiak Mortona?

Nerwiak Mortona, zwany także metatarsalgią Mortona, to stan zapalny i podrażnienie nerwu w śródstopiu, który powoduje ból i dyskomfort w centralnej części stopy. Dolegliwość objawia się bólem, który może promieniować do palców, wraz z mrowieniem, pieczeniem i czasami uczuciem obecności ciała obcego w bucie, np. kamienia lub sfałdowanej skarpetki. Schorzenie dotyka najczęściej kobiety między 30. a 60. rokiem życia i jest powszechne u około 30% osób. Nerwiak Mortona nie jest nowotworem, lecz wynikiem zgrubienia i włóknienia tkanki nerwowej spowodowanego uciskiem lub przewlekłym drażnieniem nerwu.

Dlaczego powstaje nerwiak Mortona?

Przyczyną jest nacisk lub uraz nerwu podeszwowego wspólnego palców, który może powstać w wyniku noszenia ciasnego lub obciskającego obuwia (np. szpilek), obciążenia stopy podczas intensywnego biegania, uprawiania niektórych sportów lub pracy stojącej. Czynniki deformujące stopę, takie jak haluksy, palce młotkowate czy płaskostopie, które zaburzają biomechanikę i stabilność stopy, sprzyjają powstawaniu nerwiaka.

Jakie są objawy nerwiaka Mortona?

Pacjent odczuwa przede wszystkim:

• Ból w środkowej części stopy, między trzecim a czwartym palcem, nasilający się pod wpływem chodzenia lub noszenia obuwia o wąskich noskach.
• Pieczenie, palenie oraz mrowienie palców stopy- trzeciego i czwartego.
• Uczucie obecności ciała obcego w bucie lub sfałdowanej skarpetki.
• Drętwienie i czasem skurcze mięśni stopy.
• Stopniowe nasilenie dolegliwości z czasem.

Objawy często ustępują po zdjęciu obuwia lub masażu, ale mogą się utrwalać, utrudniając codzienne funkcjonowanie.

Jak diagnozuje się nerwiaka Mortona?

Diagnoza opiera się na szczegółowym wywiadzie i badaniu klinicznym stopy. Lekarz wykonuje testy uciskowe i palpacyjne, które mogą wywołać charakterystyczne kliknięcie i ból (test Muldera). Dla wykluczenia innych chorób i potwierdzenia diagnozy stosuje się badania obrazowe, takie jak USG, rezonans magnetyczny lub RTG.

Jak leczy się nerwiaka Mortona?

Leczenie nerwiaka Mortona rozpoczyna się zwykle od metod zachowawczych. Podstawą jest zmiana obuwia na wygodne, szerokie, z niskim obcasem i dobrze wyprofilowaną podeszwą, co pomaga zmniejszyć ucisk na nerw w śródstopiu. Stosuje się także wkładki ortopedyczne, np. peloty metatarsalne, które odciążają bolesne miejsce i poprawiają biomechanikę stopy. Ważne jest unikanie przeciążenia stóp, zwłaszcza przez intensywny wysiłek czy noszenie obuwia z wąskimi noskami.

W leczeniu nerwiaka Mortona często stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, zarówno doustne, jak i miejscowe, w tym zastrzyki sterydowe podawane w okolicę nerwu pod kontrolą ultrasonografii. Fizjoterapia odgrywa istotną rolę — wykorzystuje się masaże, terapię manualną, ultradźwięki, laseroterapię, krioterapię, a także ćwiczenia zwiększające elastyczność i siłę mięśni stóp. Pomocne bywają także zabiegi takie jak fala uderzeniowa, akupunktura czy suche igłowanie.

Gdy objawy są nasilone i nie ustępują mimo leczenia zachowawczego, rozważa się leczenie operacyjne. Najczęściej wykonywany jest zabieg neurektomii, polegający na usunięciu fragmentu zgrubienia nerwu powodującego dolegliwości, choć może on prowadzić do trwałego drętwienia palców. Alternatywą są metody minimalnie inwazyjne, takie jak np. kriolezja, która polega na czasowym uszkodzeniu tkanki nerwowej za pomocą niskiej temperatury pod kontrolą usg.

Leczenie nerwiaka Mortona wymaga indywidualnego podejścia i współpracy pacjenta ze specjalistą, tak aby dobrać metody odpowiednie do stopnia zaawansowania schorzenia i potrzeb chorego.

Jak zapobiegać nerwiakowi Mortona?

Aby skutecznie zapobiegać nerwiakowi Mortona, kluczowe jest odpowiednie dbanie o stopy oraz unikanie sytuacji, które mogą prowadzić do ucisku nerwu w śródstopiu. Przede wszystkim należy nosić wygodne, dobrze dopasowane obuwie z szerokim noskiem, które nie uciska palców ani przodostopia. Ważne jest unikanie butów na wysokim obcasie i tych o wąskich czubkach, ponieważ powodują one nadmierne przeciążenie przodostopia i zwiększają ryzyko podrażnienia nerwu. W trakcie uprawiania sportów lub dłuższego chodzenia warto korzystać z butów posiadających dobrą amortyzację, minimalizujących wstrząsy przenoszone na stopę.

Profilaktycznie wskazane jest także stosowanie wkładek ortopedycznych, zwłaszcza pelot metatarsalnych, które odciążają miejsce ucisku nerwu i poprawiają rozkład nacisku na stopę. Regularne wykonywanie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie stóp pomaga poprawić ich stabilność i elastyczność, co zmniejsza napięcie wokół nerwów i poprawia biomechanikę chodzenia. Dobrym nawykiem jest także chodzenie boso po miękkich powierzchniach, na przykład po piasku, co korzystnie wpływa na naturalne ustawienie stopy i rozluźnienie mięśni.

Ponadto, utrzymanie prawidłowej masy ciała ma znaczenie, ponieważ nadwaga dodatkowo obciąża stopy i sprzyja powstawaniu nerwiaka. Zaleca się także regularne kontrolowanie stóp u specjalisty, np. podologa, zwłaszcza u osób z deformacjami, płaskostopiem lub predyspozycjami do problemów neurologicznych stóp. Unikanie długotrwałego stania i przeciążania nóg oraz stosowanie domowych metod łagodzenia napięcia, takich jak masaże i okłady z lodu, również wspierają profilaktykę. Troska o stopy i świadome podejście do wygody obuwia to podstawowe sposoby zapobiegania uciążliwym objawom nerwiaka Mortona.

Nerwiak Mortona – jak pomagają nasi specjaliści?

• Diagnostyka ultrasonograficzna (USG) – USG to podstawowa i bezpieczna metoda obrazowania pozwalająca dokładnie zobaczyć zmiany w tkankach miękkich stopy, zlokalizować nerwiaka oraz ocenić stopień ucisku nerwu. USG jest nieinwazyjne, dostępne na miejscu i umożliwia precyzyjne prowadzenie dalszego leczenia, w tym iniekcji sterydowych pod kontrolą wizualną.
• RTG stopy – badanie radiologiczne stosowane przede wszystkim w celu wykluczenia innych przyczyn bólu stopy, takich jak złamania, zwyrodnienia czy deformacje kostne, które mogą współistnieć lub nasilać objawy nerwiaka Mortona. RTG pozwala na ocenę układu kostnego, co jest ważne w kompleksowej diagnostyce.
• Iniekcje sterydowe – podawane są bezpośrednio w okolice zajętego nerwu pod kontrolą USG, co pozwala skutecznie zmniejszyć stan zapalny i obrzęk, a tym samym łagodzić ból i poprawiać komfort chodzenia. Sterydy działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo, stanowiąc ważny element leczenia zachowawczego, zwłaszcza gdy inne metody nie przynoszą ulgi.
• Fizjoterapia i terapia manualna – specjaliści dobierają program rehabilitacji oparty na masażu, ćwiczeniach wzmacniających oraz terapii manualnej, które pomagają rozluźnić napięte mięśnie, poprawić ukrwienie i zmniejszyć ucisk na nerw. Regularne sesje fizjoterapeutyczne wspierają proces powrotu do zdrowia i zmniejszają ryzyko nawrotów.
• Konsultacje specjalistyczne i konsultacje lekarskie – w naszej placówce współpracują specjaliści z zakresu ortopedii oraz rehabilitacji, którzy kompleksowo oceniają stan pacjenta, koordynują leczenie i decydują o ewentualnym koniecznym zastosowaniu leczenia operacyjnego, jeśli inne metody zawiodą.