Aktualności

Entezopatia – dlaczego boli i jak skutecznie ją leczyć?

Entezopatia to stan patologiczny obejmujący przyczepy ścięgien do kości, w którym dochodzi do zmian degeneracyjnych, przeciążeniowych lub zapalnych. Może prowadzić do przewlekłego bólu, ograniczenia ruchomości oraz zmniejszenia wydolności układu mięśniowo-szkieletowego. Najczęściej występuje w obszarach poddawanych dużym przeciążeniom mechanicznym, takich jak łokieć, bark, biodro, kolano oraz pięta. Entezopatie często są związane z powtarzającymi się mikrourazami, przeciążeniem wynikającym z aktywności fizycznej, a także niektórymi chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.

Entezopatia – jakie są główne przyczyny?

Entezopatie mogą mieć różne podłoże, jednak najczęściej wynikają z przeciążeń mechanicznych i przewlekłego stresu oddziałującego na przyczepy ścięgien. Wielokrotne powtarzanie tych samych ruchów, zwłaszcza w sporcie lub pracy fizycznej, prowadzi do mikrourazów, które z czasem powodują przewlekły stan zapalny oraz degenerację tkanek.

Ważnym czynnikiem jest również dysbalans mięśniowy, który powoduje nieprawidłowe przenoszenie obciążeń na układ mięśniowo-szkieletowy. Osłabione lub nadmiernie napięte grupy mięśniowe mogą przyczyniać się do nierównomiernej pracy przyczepów ścięgnistych, co prowadzi do ich przeciążenia.

Niektóre schorzenia układowe mogą zwiększać ryzyko entezopatii. W chorobach reumatycznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego w obrębie przyczepów ścięgnistych, co prowadzi do ich osłabienia i bolesności.

Wśród czynników ryzyka znajdują się także:

• nieprawidłowa technika wykonywania ćwiczeń sportowych,
• długotrwałe obciążenia statyczne (np. długotrwałe siedzenie w nieprawidłowej pozycji),
• niewystarczająca regeneracja po wysiłku,
• otyłość, zwiększająca obciążenie układu ruchu,
• zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca, które mogą wpływać na osłabienie tkanek łącznych.

Jakie objawy mogą sugerować entezopatię?

Charakterystycznym objawem entezopatii jest ból w miejscu przyczepu ścięgna do kości, który nasila się przy obciążeniu lub określonych ruchach. W początkowej fazie dolegliwości mogą występować jedynie po intensywnej aktywności fizycznej, jednak w miarę postępu schorzenia ból może stać się przewlekły i utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Dolegliwości bólowe często towarzyszy miejscowa tkliwość i obrzęk, a w niektórych przypadkach można zaobserwować ograniczenie zakresu ruchu w stawie. U pacjentów z przewlekłymi entezopatiami może dochodzić do osłabienia siły mięśniowej, co prowadzi do dodatkowych kompensacji ruchowych i dalszego przeciążania tkanek.

Lokalizacja bólu zależy od obszaru zajętego przez entezopatię.

Do najczęstszych postaci należą:

• łokieć tenisisty (entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej),
• łokieć golfisty (entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej),
• entezopatia rozcięgna podeszwowego (zapalenie powięzi podeszwowej, często związane z ostrogą piętową),
• entezopatia mięśnia czworogłowego uda (związana z przeciążeniem stawu kolanowego),
• entezopatia przyczepu ścięgna Achillesa, często występująca u biegaczy i sportowców.

Entezopatia – jak ją się diagnozuje?

Rozpoznanie entezopatii opiera się na dokładnym wywiadzie oraz badaniu klinicznym. Podczas badania lekarz ocenia lokalizację bólu, zakres ruchomości stawu oraz ewentualną obecność obrzęku czy tkliwości palpacyjnej w miejscu przyczepu ścięgna.

W celu potwierdzenia diagnozy i oceny stopnia zaawansowania zmian stosuje się badania obrazowe. Ultrasonografia (USG) pozwala uwidocznić obrzęk tkanek miękkich, zmiany strukturalne w obrębie ścięgna oraz mikrozwapnienia w przyczepie. W bardziej zaawansowanych przypadkach lub w przypadku podejrzenia powikłań wykonuje się rezonans magnetyczny (MRI), który dokładnie obrazuje tkanki miękkie i umożliwia ocenę procesów degeneracyjnych.

Jakie metody leczenia są najskuteczniejsze?

Leczenie entezopatii powinno być kompleksowe i dostosowane do stopnia zaawansowania zmian degeneracyjnych oraz nasilenia objawów. Głównym celem terapii jest redukcja bólu, poprawa funkcji uszkodzonego przyczepu ścięgnistego oraz przywrócenie pełnej sprawności pacjenta.

W początkowej fazie kluczowe jest zmniejszenie obciążeń w obrębie zajętego obszaru poprzez ograniczenie aktywności powodującej ból. Pacjentom zaleca się modyfikację wzorców ruchowych i eliminację czynników przeciążeniowych, co pozwala zmniejszyć ryzyko dalszej degeneracji tkanek. Terapia farmakologiczna odgrywa istotną rolę w łagodzeniu objawów. Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) pomaga w redukcji bólu i zmniejszeniu stanu zapalnego. W niektórych przypadkach korzystne mogą być iniekcje dostawowe, w tym osocze bogatopłytkowe (PRP), które stymuluje procesy regeneracyjne w obrębie uszkodzonych struktur, oraz preparaty zawierające kwas hialuronowy, wspomagające ochronę tkanek miękkich.

Rehabilitacja i fizjoterapia stanowią kluczowy element leczenia entezopatii. Program terapeutyczny obejmuje ćwiczenia wzmacniające,  który poprawia wytrzymałość ścięgien i zwiększa ich zdolność do przenoszenia obciążeń. Odpowiednio dobrane techniki terapii manualnej, w tym masaż poprzeczny i mobilizacja tkanek miękkich, pomagają zmniejszyć napięcie w obrębie przyczepów ścięgnistych i przywrócić ich prawidłową funkcję. Nowoczesne metody fizykoterapeutyczne wspomagają proces regeneracji tkanek i przyczyniają się do redukcji dolegliwości bólowych. Fala uderzeniowa działa poprzez mechaniczne pobudzanie tkanek do regeneracji, co jest szczególnie skuteczne w przewlekłych entezopatiach. Terapia INDIBA, wykorzystująca prądy radiofrekwencyjne, przyspiesza metabolizm komórkowy i regenerację uszkodzonych struktur.

W leczeniu entezopatii skuteczne są także inne formy fizykoterapii, które poprawiają mikrokrążenie, działają przeciwbólowo i przyspieszają procesy gojenia:

Laseroterapia – stymuluje procesy regeneracyjne, zmniejsza stan zapalny i redukuje dolegliwości bólowe.

Ultradźwięki – poprawiają ukrwienie w obszarze uszkodzonego przyczepu ścięgnistego, działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo.

Terapuls (diatermia krótkofalowa) – wspomaga leczenie poprzez działanie przeciwbólowe i rozluźniające na tkanki miękkie.

Hydroterapia – ćwiczenia w wodzie zmniejszają obciążenie stawów i ścięgien, pozwalając na ich regenerację przy minimalnym ryzyku przeciążenia.

Krioterapia miejscowa – aplikacja zimna na zmienione chorobowo miejsce zmniejsza stan zapalny i działa przeciwbólowo, co jest szczególnie korzystne w ostrych stanach zapalnych.

W przypadkach, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów, a ból i dysfunkcja utrzymują się przez długi czas, może być konieczne wdrożenie leczenia operacyjnego. Zabieg chirurgiczny polega na usunięciu patologicznych zmian w obrębie przyczepu ścięgnistego oraz przywróceniu prawidłowego napięcia tkanek.

Wdrożenie odpowiedniego leczenia na wczesnym etapie choroby pozwala na skuteczną regenerację tkanek i ograniczenie ryzyka powikłań. Połączenie terapii manualnej, nowoczesnych metod fizykoterapeutycznych oraz indywidualnie dobranych ćwiczeń umożliwia pacjentom powrót do pełnej sprawności i zmniejszenie ryzyka nawrotów entezopatii.

Entezopatia jest częstą przyczyną przewlekłego bólu i ograniczenia funkcji układu ruchu, szczególnie u osób aktywnych fizycznie oraz pacjentów z chorobami reumatycznymi. Kluczowe znaczenie w jej leczeniu mają odpowiednie techniki rehabilitacyjne, eliminacja czynników przeciążeniowych oraz nowoczesne metody wspomagające regenerację tkanek. Wczesna diagnoza i wdrożenie skutecznej terapii mogą zapobiec przewlekłości dolegliwości i umożliwić pacjentowi szybki powrót do pełnej sprawności.