Aktualności

Choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona jest postępującą chorobą zwyrodnieniową ( degeneracyjną ) neuronów dopaminergicznych istoty czarnej struktur śródmózgowia. Występuje u ok. 0,3% populacji a jej zapadalność wzrasta z wiekiem i jest dziesięciokrotnie większa u osób po 70 r.ż. Częściej chorują mężczyźni niż kobiety.

Jakie są przyczyny choroby Parkinsona?

Jak dotąd, przyczyny tej choroby nie są dokładnie ustalone. W jej etiologii bierze się pod uwagę czynniki genetyczne i środowiskowe. Stwierdzono, że w zapobieganiu rozwojowi i profilaktyce chorobie Parkinsona ma korzystne znaczenie dieta ( śródziemnomorska ), bogata w błonnik, B-karoteny i przeciwutleniacze, odpowiedni poziom minerałów, witaminy D,K,E, C, koenzym – Q.

Choroba Parkinsona – rozpoznanie

Rozpoznanie choroby jest często możliwe już na podstawie badania klinicznego i stwierdzenia charakterystycznych objawów. W każdym przypadku należy jednak przeprowadzić badania wykluczające inne przyczyny zespołów parkinsonowskich takie jak guzy mózgu, choroba Alzheimera, miażdżyca naczyń domózgowych, zatrucia, urazy, niektóre leki i inne.

Okresy rozwoju choroby Parkinsona można podzielić na 4 etapy, w zależności od stopnia nasilenia objawów, gdzie w ostatnim 4 stadium osoba z ChP jest już zwykle osobą poruszającą się na wózku inwalidzkim lub leżącą w łóżku i zależną od otoczenia.

Jakie są objawy choroby Parkinsona?

Do najpowszechniejszych objawów choroby Parkinsona należą:

• drżenie spoczynkowe – dotyczy jednej lub obu kończyn górnych, rzadziej kończyn dolnych i okolicy ust – jeśli dotyczy rąk, polega na charakterystycznym ocieraniu kciuka o palec wskazujący ( tzw. objaw „liczenia pieniędzy” lub „kręcenia pigułki ), nasila się podczas odczuwania silnych emocji.
• sztywność mięśniowa związana ze wzmożonym napięciem mięśni poprzecznie prążkowanych, może powodować ból i ograniczenie ruchomości, gdy obejmuje mięśnie mimiczne twarzy, twarz nabiera maskowatego wyrazu
• spowolnienie ruchowe ( bradykinezja ) – ruchy są spowolniałe, trudno je zapoczątkować, występuje spowolnienie chodu, mowy, okresy „zamrożenia” podczas wykonywania danej czynności
• zaburzenia równowagi i stabilności postawy ciała – pochylenie sylwetki do przodu, chód drobnymi krokami, trudności ze wstawaniem i obracaniem się, zaburzenia równowagi zwiększające ryzyko upadków i urazów.

Do innych objawów tej choroby możemy zaliczyć zaburzenia węchu ( mogą na wiele lat wcześniej wyprzedzać wystąpienie zaburzeń ruchowych ), mikrografię ( zmniejszona wielkość liter podczas pisania ), zaburzenia snu, zaparcia, ślinotok, nadmierne pocenie, niewyraźną mowę, rzadkie mruganie, zaburzenia funkcji seksualnych i problemy z oddawaniem moczu, objawy neurologiczne i psychiczne – spowolnienie procesów myślowych, zaburzenia koncentracji, zaburzenia pamięci, depresja, otępienie.

Choroba Parkinsona – na czym polega leczenie?

Leczenie jest procesem skomplikowanym i wymaga nadzoru lekarza specjalisty neurologa. Jest postępowaniem objawowym, mającym na celu zmniejszenie dolegliwości fizycznych oraz poprawę jakości życia. Jak dotąd, leczenie przyczynowe które zahamowałoby utratę neuronów dopaminowych, nie jest znane.

W leczeniu zastosowanie ma farmakoterapia, leczenie operacyjne oraz rehabilitacja.

Choroba Parkinsona – farmakoterapia

W farmakoterapii stosuje się prekursor dopaminy – lewodopę, która jest uważana za najskuteczniejszy środek farmakologiczny jeśli chodzi o przeciwdziałanie objawom choroby, jednak po pewnym czasie jej skuteczność słabnie co wymaga modyfikacji leczenia. Wykorzystuje się również leki z grupy agonistów dopaminy, leki hamujące rozkład lewodopy ( selegilina, rasagilina, tolkapon, entakapon ), amantadynę zmniejszającą objawy dyskinez spowodowanych lewodopą, rzadziej leki cholinolityczne.

W uzasadnionych przypadkach wykorzystuje się również leki przeciwdepresyjne czy przeciwpsychotyczne i inne.

W procesie leczenia niezmiernie ważne jest aby nie zmieniać dawek leków na własną rękę, nie odstawiać ani przyjmować nowych leków, gdyż może to spowodować wystąpienie groźnych powikłań.

Na efekty leczenia istotny wpływ ma chęć współpracy ze strony pacjenta.

Zdarza się, że czasem farmakoterapia nie przynosi znaczącej poprawy, wtedy coraz częściej neurochirurdzy sięgają po DBS – głęboką stymulację mózgu. Jest to procedura neurochirurgiczna polegająca na wszczepieniu elektrod w pewne obszary mózgu. Elektrody te są podłączone do neurostymulatora wszczepionego pod skórą. Zabieg implantacji neurostymulatora jest związany z niskim ryzykiem powikłań i w znaczny sposób ogranicza objawy choroby, nie leczy jednak jej przyczyny.

Choroba Parkinsona – rehabilitacja

Rehabilitacja w chorobie Parkinsona pełni niezmiernie ważną rolę w minimalizowaniu objawów choroby i poprawie jakości życia pacjenta na każdym jej etapie. Wcześnie dobrana i odpowiednio prowadzona przez fizjoterapeutę, pozwala na zachowanie ogólnej sprawności chorego, pomimo postępującego charakteru choroby.

W tej chorobie stosuje się kinezyterapię, fizykoterapię i masaż.  Celem kinezyterapii jest zmniejszenie sztywności mięśni i zapobieganie przykurczom, praca nad płynnością i precyzją ruchów, wypracowanie stabilnej postawy, doskonalenie lokomocji czy ogólnej kondycji chorego.

W kinezyterapii wykorzystuje się naukę chodzenia w różnych warunkach, ćwiczenia koordynacyjno-równoważne mające na celu radzenie sobie z zaburzeniami równowagi i zapobieganie upadkom i urazom, ćwiczenia zwiększające długość kroków, ćwiczenia optymalnego wykonywania czynności codziennych, ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia w wodzie, spacery na świeżym powietrzu czy Nordick Walking. W terapii indywidualnej fizjoterapeuta posługuje się różnymi metodami fizjoterapeutycznymi  adekwatnymi do potrzeb pacjenta, jak terapia czynnościowa, PNF, NDT – Bobath, stretching, biofeedback, stymulacja sensoryczna, metoda wymuszonego ruchu, ćwiczenia Frenkla i inne.

Fizykoterapia w chorobie Parkinsona jest postępowaniem uzupełniającym mającym na celu przygotowanie do wykonywanych ćwiczeń, działanie przeciwbólowe, rozluźniające oraz korzystny wpływ na psychikę. W zależności od objawów stosuje się zabiegi fizykalne i balneologiczne – peloidoterapię, kąpiele solankowe i w wodach leczniczych, pole magnetyczne niskiej częstotliwości i inne. Ma zastosowanie również masaż leczniczy klasyczny, masaż segmentarny, masaż podwodny. W zależności od potrzeb zdrowotnych wykorzystuje się elementy rehabilitacji neurologopedycznej oraz psychoterapię.

Aktualnie uważa się, że regularny wysiłek fizyczny u osób w średnim wieku przyczynia się do zmniejszenia ryzyka zapadnięcia na chorobę Parkinsona, a u osób z tym rozpoznaniem korzystnie wpływa na procesy związane z plastycznością mózgu oraz może zapobiegać wystąpieniu zaburzeń pamięci i otępienia.

Autor: lek. Anna Leska