Aktualności

Uraz stawu skokowego

Uraz stawu skokowego jest jedną z najczęstszych kontuzji. Szacuje się, że urazy dotyczą ok. 6% wszystkich aktywnych młodych ludzi zwłaszcza tych uprawiających sport. Czynniki, które zwiększają ryzyko kontuzji to m.in.: otyłość, cukrzyca, osteoporoza, czy rodzaj uprawianej aktywności fizycznej.  Najczęstszy uraz stawu skokowego to skręcenie. Zdecydowanie częściej dochodzi do uszkodzenia więzadeł bocznych stawu skokowego.

Jak zbudowany jest staw skokowy?

W strukturze stawu skokowego wyróżnia się:

• staw skokowo-goleniowy (staw skokowy górny)
• staw skokowy-piętowo-łódkowy (staw skokowy dolny)
• staw skokowo piętowy (staw skokowy tylny)
• staw skokowo-piętowo łódkowy (staw skokowy przedni)

Panewkę stawu skokowo-goleniowego tworzą powierzchnie stawowe dolne kości piszczelowej, strzałkowej oraz powierzchnie stawowe obu kostek, natomiast główkę stawu stanowi bloczek kości skokowej. W stawie zachodzi ruch zgięcia podeszwowego i grzbietowego.

Staw skokowo-piętowo-łódkowy składa się z  powierzchni stawowych przednich i środkowych kości piętowej, kości skokowej oraz z głowy kości skokowej i kości łódkowatej. Ruch zachodzące w tym stawie to pronacja i supinacja stopy.

Na staw skokowo-piętowy składają się powierzchnie stawowe tylne kości piętowej i skokowej. Ruchomość w tym stawie jest ograniczona.

Staw skokowy przedni jest zbudowany z wypukłej powierzchni stawowej kości skokowej oraz z kości łódkowatej, piętowej i więzadła piętowo-łódkowego.

Więzadła w okolicy stopy, które stabilizują staw skokowy to:

• więzadło trójgraniaste :piszczelowo-łódkowate, piszczelowo-piętowe oraz piszczelowo-skokowe przednie i tylne,
• więzadło skokowe-strzałkowe przednie i tylne,
• więzadło strzałkowo-piętowe
• więzadło skokowo-piętowe boczne

Stabilizatorem biernym jest również więzozrost piszczelowo-strzałkowy.

Uraz stawu skokowego

Spośród różnorodnych typów obrażeń stawu skokowego na szczególną uwagę zasługują:

• złamania,
• zwichnięcia stawu skokowego,
• skręcenia stawu skokowego,
• uszkodzenia wewnątrzstawowe.

Skręcenie jest najczęstszym urazem stawu skokowego. Skręcenie przebiega z rozerwaniem torebki stawowej i więzadeł (bądź ich naciągnięciu), bez przemieszczania powierzchni stawowych. Wyszczególnia się 3 stopnie skręcenia stawu skokowego:

Pierwszy stopień – więzadła nie ulegają uszkodzeniu.
Chód odbywa się z niedużym bólem , nie dochodzi do mechanicznej niestabilności, występuje umiarkowana wrażliwość tkanek okołostawowych i niewielki obrzęk.
Drugi stopień -częściowe uszkodzenie więzadeł.
Występuje ból przy zmianie pozycji ciała, obecna jest umiarkowana niestabilność stawu, znaczny obrzęk (większy niż 4 cm na wysokości kostek przyśrodkowej oraz bocznej) , pojawia się duży krwiak podskórny.
Trzeci stopień wyznacza się  przerwaniem integralności więzadeł.
Ruchomość i funkcja jest zaburzona (pacjent nie jest w stanie chodzić),  dochodzi do mechanicznej niestabilności, obrzęk i ból są znaczne, pojawia się  obszerny krwiak podskórny.

Złamania w obrębie kości  stawu skokowego można sklasyfikować na stabilne i niestabilne.  Do złamań stabilnych zaliczamy złamania kostki, bocznej, przyśrodkowej oraz złamanie tylnej krawędzi kości piszczelowej. Niestabilnymi złamaniami są złamania dwukostkowe, trójkostkowe i trójkostkowe ze zwichnięciem.

W przypadku pierwszej grupy wystarczające jest leczenie objawowe (unieruchomienie w krótkim opatrunku gipsowym na podudzie), leczenie złamań niestabilnych wymaga interwencji chirurgicznej.

Złamanie trójkostkowe charakteryzuje się uszkodzeniem: kostki bocznej, kostki przyśrodkowej i tylnej krawędzi kości piszczelowej. W wielu przypadkach dochodzi również do  zwichnięcia tylnego stawu skokowego oraz rozerwania więzozrostu piszczelowo-strzałkowego. Złamanie charakteryzuje się  narastającym bólem, obrzękiem oraz krwiakiem wewnątrzstawowym. Ruchomość stawu jest ograniczona. W złamaniu trójkostkowym zatarty jest obraz stawu.

 Zwichnięcie stawu skokowego polega na  całkowitej utracie kontaktu powierzchni stawowych  goleni i kości skokowej. Występuje znaczna  deformacja okolicy kostek, a funkcja stawu skokowego zostaje zaburzona. Zazwyczaj dochodzi do nich podczas uszkodzeń wysokoenergetycznych, np. upadek z wysokości. Do objawów zwichnięcia zaliczamy: : silny,  ból stawu skokowego, który uniemożliwia obciążanie kończyny, zniekształcenie zarysu stawu skokowego,  niefizjologiczne ustawianie kończyny,  brak ruchomości w stawie, a także narastający obrzęk i krwiak.  Otwarte zwichnięcia charakteryzują się  przerwaniem ciągłości skóry oraz krwawieniem.

Do uszkodzeń wewnątrzstawowych zalicza się m.in.: przerost błony maziowej, uszkodzenia chrząstki stawowej, czy zespół kości trójkątnej.

Diagnostyka urazów stawu skokowego

Badania i testy kliniczne służące do diagnozowania urazów stawu skokowego:

• wywiad z pacjentem
• obserwacja
• badanie ruchomości,
• badanie palpacyjne
• testy funkcjonalne
• badanie np.: MRI, USG.

Rehabilitacja stawu skokowego w przychodni Medikar zależy od specyfiki i stopnia zaawansowania urazu. Po dokładnej diagnostyce i określeniu stopnia dysfunkcji opracowywany jest plan terapii. Na indywidulanej pracy z pacjentem fizjoterapeuta pracuje nad odzyskaniem prawidłowej długości tkanek miękkich, redukcją obrzęku i bólu oraz odtworzeniu prawidłowego wzorca ruchowego. Wdraża się  terapię na tkankach miękkich, terapię manualną oraz ćwiczenia dostosowane do stanu pacjenta, mające na celu zwiększenie zakresu ruchu w stawie oraz wzmocnienie odpowiednich mięśni, które pacjent może kontynuować w domu. Zabiegi są również rozszerzane o fizykoterapię. Można do nich zaliczyć m.in. krioterapię, pole magnetyczne, ultradźwięki, czy prądy o różnej częstotliwości.  Wpływają one na przyspieszenie regeneracji tkanek. Na późniejszym etapie rehabilitacji terapeuta pracuje z pacjentem nad stabilizacją stawu poprzez odpowiednie ćwiczenia m.in. propiocepcji. Pozwala to na zmniejszenia ryzyka powtórnego urazu w przyszłości. Ważnym elementem w procesie rehabilitacji jest również nauka prawidłowego chodu. Po zakończeniu rehabilitacji pacjent kontynuuje ćwiczenia w domu.