Aktualności

Rehabilitacja po zawale serca

Zawał serca to bardzo poważny stan chorobowy, który co roku dotyka coraz więcej osób. Niezdrowy tryb życia i niezrównoważona dieta, a także nawyki dnia codziennego (palenie papierosów, długotrwałe siedzenie) istotnie wpływają na ryzyko wystąpienia chorób serca zagrażających życiu i zdrowiu. Duże znaczenie ma w tym kontekście rehabilitacja po zawale serca (rehabilitacja kardiologiczna) dostępna w placówce medycznej Medikar, która pozwala na uzyskanie zadowalających efektów zdrowotnych u pacjentów po ataku serca oraz zminimalizowanie ryzyka kolejnych poważnych epizodów. Jest także kluczowym elementem profilaktyki chorób serca i naczyń krwionośnych, znacząco wpływając na utrzymanie dobrego stanu zdrowia dzisiejszego społeczeństwa.

Czym jest zawał?

Zawał mięśnia sercowego to stan chorobowy, w przypadku którego część serca jest niedostatecznie zaopatrywana w krew, w wyniku czego dochodzi do jego niedokrwienia oraz związanego z tym poważnego uszkodzenia (martwicy) zajętego obszaru. Zawał to bardzo poważny stan zagrożenia życia, dlatego wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Brak podjęcia odpowiednich działań może doprowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu, a nawet śmierci.

Zawał mięśnia sercowego – przyczyny

Przyczyną zawału serca jest niedokrwienie fragmentu mięśnia sercowego, które może wynikać z niedrożności tętnic wieńcowych dostarczających krew do serca. Niedrożność ta może wystąpić w następstwie długotrwałej akumulacji w naczyniach krwionośnych blaszek miażdżycowych, które ograniczają przepływ krwi z tlenem do serca. Często na skutek ich pęknięcia w tętnicy wieńcowej dochodzi do gromadzenia się skrzepliny złożonej z płytek krwi i włóknika, czego rezultatem jest całkowite zablokowanie przepływu krwi do serca.

Główne objawy zawału

Symptomy zawału serca mogą różnić się w zależności od pacjenta, jednak do głównych objawów wskazujących na ten stan chorobowy należy:

• nagły, intensywny ból okolicach klatki piersiowej (zwykle zlokalizowany za mostkiem), który może promieniować do ramion, barku, żuchwy, szyi lub pleców, o charakterze dławiącym, duszącym lub ściskającym, który trwa zwykle ponad 20 minut i ciągle narasta,
• ból w klatce piersiowej, który nie łagodnieje w przypadku zmiany pozycji ciała (co odróżnia go od nerwobólu),
• uczucie ucisku w klatce piersiowej utrudniającego oddychanie,
• duszność,
• kołatanie serca,
• ból zlokalizowany w nadbrzuszu (charakterystyczny objaw u kobiet),
• nasilona potliwość,
• bladość skóry i sine zabarwienie końców palców, warg, płatków uszu,
• nudności, wymioty,
• zawroty głowy, omdlenie,
• uczucie lęku i niepokoju.

W przypadku wystąpienia niepokojących objawów wskazujących na prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca u siebie lub kogoś z otoczenia należy jak najszybciej wezwać pomoc medyczną, ponieważ szybka interwencja terapeutyczna jest kluczowa dla zachowania zdrowia i życia chorego. Najlepsze rokowanie szacuje się u pacjentów, którzy zostali objęci opieką medyczną w ciągu pierwszej godziny od pierwszych symptomów zawału. Podczas kilku godzin niedokrwienia dochodzi bowiem do coraz większej martwicy mięśnia sercowego i pomimo wdrożenia leczenia zmiany mogą mieć charakter nieodwracalny.

U wielu osób zawał może dawać bardzo niecharakterystyczne objawy. U kobiet często przebiega bez ucisku w klatce piersiowej – ból często pojawia się za to w nadbrzuszu oraz plecach. Niekiedy dochodzi do uczucia wyczerpania oraz utraty świadomości. Ponadto w niektórych przypadkach atak serca może wiązać się z brakiem jakichkolwiek symptomów, dlatego jego rozpoznanie może nastąpić dopiero po upływie kilku dni, tygodni, a nawet miesięcy na podstawie specjalistycznych badań serca.

Leczenie w przypadku zawału

Leczenie zawału serca zależy przede wszystkim od jego typu od okresu, jaki minął od wystąpienia symptomów do udzielenia pomocy. Postępowanie terapeutyczne w tym przypadku może obejmować angioplastykę wieńcową, pomostowanie aortalno-wieńcowe (bypassy) oraz leczenie farmakologiczne. Kluczowe jest, aby jak najwcześniej rozpocząć leczenie kardiologiczne, ponieważ szybko wdrożona terapia wiąże się z redukcją ryzyka nieodwracalnych uszkodzeń mięśnia sercowego u pacjenta. Po zastosowaniu ukierunkowanego leczenia niezwykle ważną rolę w minimalizowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia kolejnych incydentów odgrywa objęcie pacjenta wszechstronną opieką, jaką zapewnia rehabilitacja po zawale serca oraz regularne wykonywanie badań monitorujących najważniejsze w tym zakresie parametry (EKG, poziom cholesterolu, ciśnienie). Nie bez znaczenia pozostaje zbilansowana dieta i zdrowy tryb życia minimalizujące ryzyko rozwoju miażdżycy, jak i ograniczanie czynników ryzyka predysponujących do zawału (takich jak palenie tytoniu czy brak dostatecznej ilości aktywności fizycznej).

Zalecenia po przebyciu zawału

Po hospitalizacji i ustabilizowaniu stanu zdrowia pacjenta będącego po zawale niezbędna jest konsultacja kardiologiczna, której celem jest całościowa ocena stanu zdrowia pacjenta, zalecenie najskuteczniejszej formy leczenia oraz udzielenie instrukcji dotyczących diety, trybu życia oraz rehabilitacji po zawale. Mają one za zadanie przywrócić pacjentowi sprawność fizyczną, ograniczyć wpływ czynników ryzyka na rozwój dalszych problemów zdrowotnych (w tym rozwoju miażdżycy) oraz istotnie poprawić jakość życia chorego.

Rehabilitacja po zawale

Okres rekonwalescencji po zawale może być niezwykle trudny dla pacjenta, zarówno pod względem psychicznym, jak i fizycznym. Mocne osłabienie oraz strach przed wystąpieniem kolejnego ataku mogą istotnie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Niemniej jednak, aby wrócić do pełnej sprawności i siły należy dbać nie tylko o wypoczynek, ale także odpowiednią aktywność serca. Niezwykle ważne w tym kontekście są właściwie dobrane do indywidualnych predyspozycji pacjenta ćwiczenia oraz spacery. Ich ilość i intensywność zaleca specjalista stosownie do wieku, stanu zdrowia i potrzeb chorego. Rehabilitacja po zawale oraz personalnie dostosowana forma i czas ruchu to nieodłączny element rekonwalescencji, który może istotnie zminimalizować ograniczenia ruchowe, korzystnie wpłynąć na samopoczucie pacjenta oraz zredukować ryzyko wystąpienia kolejnych incydentów.

Rehabilitacja kardiologiczna

Niezwykle ważną część procesu rekonwalescencji po ataku serca stanowi rehabilitacja po zawale (rehabilitacja kardiologiczna), której szczegółowy program jest dostosowywany indywidualnie do potrzeb pacjenta, uwzględniając wszystkie czynniki mające wpływ na jej skuteczność i szybkość powrotu do zdrowia. W Medikar rehabilitacja po zawale serca jest przeznaczona szczególnie dla pacjentów po przebytym ataku serca, ale także cierpiących na chorobę wieńcową, nadciśnienie tętnicze i niewydolność serca. Doskonale sprawdza się także u osób po ostrym zespole wieńcowym, angioplastyce wieńcowej czy pomostowaniu aortalno-wieńcowym. Wskazania do rehabilitacji tego rodzaju obejmują również profilaktykę chorób serca i naczyń krwionośnych, szczególnie w przypadku osób narażonych na ryzyko wystąpienia zawału serca i innych incydentów sercowych, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia. Całościowe podejście do stanu zdrowia i predyspozycji pacjenta oraz spersonalizowany program rehabilitacji po zawale gwarantuje świetne rezultaty ukierunkowane na indywidualne potrzeby każdego chorego.

Oprócz dokładnej oceny stanu pacjenta rehabilitacja obejmuje także m.in. postępowanie diagnostyczne oraz eliminujące czynniki ryzyka chorób serca, które mają na celu wykluczenie poszczególnych schorzeń oraz zminimalizowanie prawdopodobieństwa wystąpienia dolegliwości sercowych. Ponadto optymalizacja leczenia farmakologicznego, edukacja prozdrowotna oraz terapia ruchowa pozwalają na objęcie pacjentów wszechstronną formą opieki, która zapewnia maksymalnie zadowalające efekty i doskonałe samopoczucie związane z prowadzeniem zdrowego trybu życia oraz zwiększania świadomości pacjentów co do istoty wdrażania zaleceń lekarza oraz modyfikacji stylu życia. Praca z fizjoterapeutą umożliwia dobranie takiego zestawu ćwiczeń, który nie będzie nadmiernie obciążał organizmu pacjenta, a zapewni doskonałe efekty. Celem działań profilaktycznych jest nie tylko zachowanie jak największego stopnia sprawności, ale także utrzymywanie prawidłowej wagi i odpowiednich wartości ciśnienia tętniczego, cholesterolu i glukozy, a tym samym zapobieganie rozwojowi miażdżycy, która stanowi niezwykle istotny czynnik predysponujący do chorób serca.

Program rehabilitacji kardiologicznej, w tym rehabilitacja po zawale, uwzględnia także pracę z pacjentem pod kątem psychospołecznym. Kluczowym elementem tej części terapii jest edukacja pacjentów na temat skutecznych metod radzenia sobie ze stresem i lękiem związanym z chorobą oraz wynikającymi z niej ograniczeniami. Dedykowane wsparcie psychologiczne świadczone pacjentowi i jego rodzinie pozwala na uzyskanie profesjonalnej pomocy w tym zakresie i lepsze zarządzanie chorobą.

Kinezyterapia w rehabilitacji pacjentów po zawale serca

Kinezyterapia jest elementem procesu rehabilitacji pacjentów po zawale serca. Głównym celem kinezyterapii po zawale serca jest stopniowe przywracanie siły i wytrzymałości pacjenta, poprawa funkcji sercowo-naczyniowych oraz redukcja ryzyka kolejnych zdarzeń sercowych. Proces ten obejmuje wzmacnianie mięśni po długim okresie unieruchomienia lub ograniczonej aktywności, poprawę wydolności serca poprzez kontrolowane ćwiczenia aerobowe czy też ograniczenie czynników ryzyka takich jak nadciśnienie, otyłość czy wysoki poziom cholesterolu. Ważna jest również edukacja pacjenta dotycząca zdrowego stylu życia i kontrolowania poziomu stresu w życiu codziennym

W rehabilitacji po zawale zastosowanie znajdują m.in. ćwiczenia aerobowe takie jak chodzenie, jazda na rowerze stacjonarnym lub pływanie, które są stopniowo wprowadzane i intensyfikowane w zależności od tolerancji pacjenta na wysiłek. Z kolei łagodne ćwiczenia wzmacniające mogą być wprowadzone w celu odbudowy siły mięśniowej, szczególnie w przypadku pacjentów, którzy doświadczyli dłuższego okresu unieruchomienia. Trening równowagi i koordynacji jest ważny w zapobieganiu upadkom, co jest istotne dla pacjentów w starszym wieku lub tych z zaburzeniami równowagi. Techniki relaksacji i kontrolowanego oddychania są ważne w kontrolowaniu poziomu stresu i lęku, co jest istotne w zapobieganiu kolejnym zdarzeniom sercowym.

Edukacja pacjentów na temat zdrowego stylu życia, w tym dieta, zarządzanie stresem i unikanie palenia, jest integralną częścią procesu rehabilitacji.

W rehabilitacji po zawale serca kluczowe jest indywidualne podejście i ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym i zespołem rehabilitacyjnym. Program ćwiczeń powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb, możliwości i stanu zdrowia pacjenta. Bezpieczeństwo jest priorytetem, dlatego wszystkie ćwiczenia powinny być przeprowadzane pod nadzorem specjalistów.