Aktualności

Rehabilitacja po bajpasach

Zabieg wszczepienia bajpasów ma na celu przeciwdziałanie postępującej chorobie niedokrwiennej serca oraz minimalizowanie ryzyka wystąpienia zawału serca zagrażającemu życiu. Choć został wprowadzony wiele lat temu, do dziś jest uznawany za złoty środek w przypadku wielu schorzeń układu sercowo-naczyniowego związanych z niedrożnością tętnic wieńcowych doprowadzających krew do mięśnia sercowego. Po operacji niezwykle ważną częścią procesu rekonwalescencji stanowi rehabilitacja kardiologiczna, która stanowi wszechstronne postępowanie ukierunkowane na przywrócenie dobrostanu fizycznego i psychicznego pacjentów z chorobami serca oraz poprawę jakości ich życia. Odpowiednio przeprowadzona rehabilitacja po bajpasach zapewnia bezpieczną i efektywną rekonwalescencję, dlatego w Medikar praca z pacjentem przebiega pod nadzorem multidyscyplinarnego zespołu specjalistów z różnych dziedzin, który stale monitoruje stan zdrowia chorego będącego po zabiegu oraz nieustannie kontroluje jego postępy terapeutyczne.

Czym są bajpasy i na czym polega leczenie?

Wszczepianie bajpasów to inaczej pomostowanie aortalno-wieńcowe (ang. Coronary-Artery Bypass Grafting, CABG) – operacja kardiochirurgiczna, którą wykonuje się u pacjentów, u których zidentyfikowano zwężenie tętnic wieńcowych doprowadzających krew bogatą w tlen do mięśnia sercowego. Częściowe lub całkowite zablokowanie jej przepływu w tych ważnych naczyniach krwionośnych wynika najczęściej z odkładania się w ścianach naczyń blaszek miażdżycowych, co stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia i życia chorych, ze względu na ryzyko niedokrwienia fragmentów serca, a w konsekwencji wystąpienia zawału.

Bajpasy to pomosty naczyniowe, które łączą aortę i naczynia wieńcowe. Procedura ich wszczepiania polega na pobraniu fragmentu żyły lub tętnicy z innego obszaru ciała pacjenta na przykład nogi lub klatki piersiowej (najczęstszym wyborem jest lewa tętnica piersiowa wewnętrzna i żyła odpiszczelowa większa) oraz przeszczepieniu go tak, żeby ominąć zwężoną tętnicę wieńcową. W ten sposób tworzy się alternatywną drogę dla przepływu krwi, pozwalając na jej swobodne dostarczanie do obszarów serca, które wcześniej były niedotlenione.  Cała operacja trwa od 3 do 5 godzin i jest przeprowadzana na bijącym sercu pacjenta lub po uprzednim podłączeniu go do sztucznego aparatu, tzw. płucoserca. Ze względu na fakt, że procedura jest skomplikowana i stanowi poważną operację, po której mogą wystąpić różne powikłania, wymaga od pacjenta pozostania w szpitalu przez kilka kolejnych dni, w celu obserwacji jego stanu zdrowia oraz monitorowania procesu rekonwalescencji. Możliwe komplikacje pozabiegowe obejmują zawał serca, udar mózgu, zatorowość płucną, zakażenie rany pooperacyjnej czy krwawienie z wszczepionych bajpasów. W dostrzeganiu niepokojących objawów po zabiegu oraz zachowywaniu zaleceń lekarza pomocna jest profesjonalna rehabilitacja po bajpasach.

Wskazania dla wszczepienia bajpasów

Pomostowanie aortalno-wieńcowe to powszechne rozwiązanie stosowane u osób cierpiących na zaawansowaną chorobę wieńcową, zwłaszcza w sytuacji, gdy inne metody leczenia, takie jak angioplastyka z wszczepieniem stentów, nie zapewniły skutecznych i zadowalających rezultatów.

Wykonanie zabiegu jest także wskazane w przypadku:

• przebytego zawału serca lub wysokiego ryzyka jego wystąpienia,
• zdiagnozowania dławicy piersiowej,
• nieskutecznej farmakoterapii ukierunkowanej na choroby sercowo-naczyniowe,
• powikłań pooperacyjnych związanych z zablokowaniem dużej tętnicy wieńcowej,
• niedrożności wielonaczyniowej,
• choroby naczyniowej u pacjentów z cukrzycą,
• zwężenia ważnych tętnic wieńcowych, które skutkuje niedostatecznym doprowadzaniem krwi do serca.

Z kolei do przeciwskazań zalicza się m.in. aktywną chorobę nowotworową, niedokrwistość, zaawansowaną skazę krwotoczną, czynne krwawienie, niewydolność serca oraz choroby nerek i płuc będące w zaawansowanym stadium.

Pomostowanie aortalno-wieńcowe może znacząco pomóc w złagodzeniu objawów choroby wieńcowej oraz poprawić przepływ krwi do serca, minimalizując tym samym prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych powikłań sercowych, na przykład zawału. Dzięki zapewnieniu drożności naczyń serce jest prawidłowo ukrwione, dotlenione i odżywione, co warunkuje jego właściwe funkcjonowanie. Decyzja o przeprowadzeniu bajpasów zależy jednak od indywidualnej oceny stanu zdrowia pacjenta dokonanej przez kardiologia i kardiochirurga oraz wyników badań diagnostycznych, takich jak EKG, RTG klatki piersiowej, analiza drożności tętnic czy próba wysiłkowa.

Rehabilitacja po bajpasach

Rehabilitacja po bajpasach to kompleksowe postępowanie, którego celem jest przede wszystkim promowanie zdrowego trybu życia oraz zapobieganie wystąpieniu poważnych incydentów sercowych. Rehabilitacja kardiologiczna obejmuje m.in.:

• dokładną ocenę stanu zdrowia pacjenta oraz monitorowanie najważniejszych parametrów mających znaczenie dla chorób układu sercowo-naczyniowego,
• zidentyfikowanie czynników ryzyka chorób serca oraz ich kontrolowanie i skuteczne zwalczanie, na przykład hamowanie rozwoju miażdżycy,
• optymalizację leczenia farmakologicznego ukierunkowanego na poszczególne schorzenia przyczyniające się do wstąpienia choroby serca oraz konieczności przeprowadzenia operacji pomostowania aortalno-wieńcowego; po wszczepieniu bajpasów pacjenci zwykle muszą dożywotnio przyjmować leki przeciwzakrzepowe, dlatego bardzo ważne jest stosowanie się do zaleceń lekarza, odnośnie do dawkowania oraz regularności farmakoterapii,
• promowanie zdrowego trybu życia z uwzględnieniem diety bogatej w owoce, warzywa i produkty z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi pochodzenia roślinnego oraz unikania dań smażonych i pieczonych z dużą zawartością soli i węglowodanów (zwłaszcza cukrów prostych obecnych w słodyczach), a także znaczące zmniejszenie spożycia tłuszczów nasyconych – specjaliści pomagają kontrolować poziom cholesterolu, ciśnienia krwi oraz utrzymać prawidłową masę i obwód ciała; ponadto przypominają o konieczności zrezygnowania z palenia papierosów i picia alkoholu,
• edukację dotyczącą zdrowych nawyków – zwiększanie świadomości pacjentów odnośnie do czynników ryzyka, charakterystyki choroby wieńcowej oraz zawału może pomóc w rozpoznaniu niepokojących objawów oraz ewentualnych powikłań po zabiegu wszeczepenia bajpasów, które chory powinien niezwłocznie zgłosić do kardiologa.

Indywidualna praca z fizjoterapeutą

Centralny punkt rekonwalescencji, której częścią jest rehabilitacja po bajpasach, stanowi spersonalizowany program ćwiczeń pod kątem wieku, stanu zdrowia oraz rozległości przeprowadzonego zabiegu. Aktywność fizyczna wykonywana przez pacjenta pod nadzorem wykwalifikowanego fizjoterapeuty pozwala na bezpieczną rehabilitację, która nie będzie stanowiła nadmiernego obciążenia dla osób będących po operacji wszczepienia bajpasów. Początkowe etapy skupiają się na zapobieganiu komplikacji w układzie sercowo-naczyniowym i oddechowym (wykonywanie kontrolowanych ruchów klatki piersiowej za pomocą dedykowanych ćwiczeń oddechowych) oraz profilaktyce odleżyn. Kolejne ćwiczenia fizyczne wprowadza się stopniowo i są ukierunkowane na odzyskanie sprawności ruchowej, poprawę siły mięśniowej, wytrzymałości oraz ogólnej kondycji fizycznej. Po realizacji planu terapeutycznego z fizjoterapeutą pacjent powinien samodzielnie podejmować regularną aktywność o umiarkowanym charakterze, na przykład w formie dłuższych spacerów na świeżym powietrzu czy szybkiego chodu na bieżni. Rehabilitacja po bajpasach ma bowiem na celu przygotowanie chorych do dalszego, niezależnego życia.

Wsparcie psychospołeczne

Rehabilitacja po bajpasach obejmuje także wsparcie psychiczne oraz psychospołeczne, ponieważ pacjenci po operacji mogą czuć lęk i niepokój dotyczący powikłań oraz ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, które mogłyby skutkować zagrożeniem zdrowia lub życia. Sam proces rekonwalescencji oraz konieczność modyfikacji stylu życia również stanowią niezwykle stresujące czynniki dla chorych, dlatego specjaliści od zdrowia psychicznego mogą pomóc skutecznie radzić sobie z emocjonalnymi aspektami związanymi z chorobą i operacją, na przykład za pomocą efektywnych technik relaksacyjnych oraz zapobiegać izolacji społecznej chorych spowodowanej różnymi obawami.